Małżeństwo z osobą, która posiada dzieci z poprzedniego związku, nakłada na macochę lub ojczyma pewne prawa i obowiązki. Warto przy tym pamiętać, że powinowactwo, które na skutek zawarcia małżeństwa powstało pomiędzy małżonkiem a krewnymi współmałżonka nie ustaje po rozwodzie. Oznacza to, że nawet po ustaniu małżeństwa macocha i ojczym będą mieli obowiązki wobec swoich pasierbów. O jakich dokładnie zobowiązaniach mowa? Wyjaśniamy najważniejsze kwestie.
Władza rodzicielska
Władzę rodzicielską nad dziećmi mają jedynie rodzice, tak więc macocha i ojczym nie sprawują władzy rodzicielskiej nad pasierbem i pasierbicą. Jednak rodzic może wskazać swojego małżonka jako osobę upoważnioną do uzyskiwania informacji, czy podejmowania decyzji względem dziecka w różnych instytucjach np. szkole, przedszkolu, czy przychodni. Jeżeli matka dziecka zmienia nazwisko z chwilą zawarcia nowego związku małżeńskiego na nazwisko męża, to przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego może również zmienić nazwisko dziecka na nazwisko ojczyma. Jest to dopuszczalne o ile dziecko nie nosi nazwiska swojego ojca lub nazwiska powstałego z połączenia nazwiska matki i ojca (wówczas można je zmienić w trybie administracyjnym). Pełna władza rodzicielska przysługuje nowemu partnerowi matki lub ojca, jeśli dojdzie do przysposobienia (adopcji) pasierba. W takiej sytuacji macocha lub ojczym razem z drugim rodzicem mają pełnie praw i obowiązków względem pasierba, gdyż prawnie są jego rodzicami.
Alimenty od macochy i ojczyma
Zgodnie z kodeksem rodzinnym i opiekuńczym dziecko może domagać się alimentów od swojego ojca lub macochy. Ich przyznanie rozpatrywane jest indywidualnie i uzależnione jest od sytuacji danej rodziny. Jednocześnie macocha i ojczym mogą domagać się alimentów od swoich pasierbów, jeśli jest to uzasadnione sytuacją i odpowiada zasadom współżycia społecznego. Wynika to z faktu, że alimenty mogą dotyczyć nie tylko rodziców dziecka, ale również krewnych w linii prostej, a więc rodzeństwa, dziadków, czy właśnie macochy lub ojczyma. Warto jednak zaznaczyć, że obowiązek alimentacyjny może dotyczyć tylko jednej osoby spokrewnionej lub spowinowaconej z dzieckiem. Tak więc, jeśli alimenty płaci ojciec, to takiego obowiązku nie można nałożyć już na kolejne osoby.
Dobre traktowanie dzieci małżonka
Macocha i ojczym, jak zostało wskazane wcześniej, nie mają władzy rodzicielskiej nad pasierbami, ale mają obowiązek ich dobrego traktowania. Zobowiązani są również do wspierania w wychowaniu i utrzymaniu dzieci przez małżonka. Utrudnianie kontaktów, niewłaściwe traktowanie pasierbów, ograniczanie małżonkowi możliwości wypełniania swoich praw i obowiązków względem dzieci, może doprowadzić do rozwodu pomiędzy nowymi małżonkami. Działanie takie przez sąd może być uznane za przyczynę rozkładu pożycia małżeńskiego. Oznacza to, że przez takie zachowanie macocha lub ojczym może zostać uznana za całkowicie winną rozpadu małżeństwa.
Kontakty z pasierbem i pasierbicą po rozwodzie
Kontakty z dziećmi po ustaniu małżeństwa są jednocześnie prawem i obowiązkiem. Mimo że, macocha i ojczym nie są rodzicami, to ze względu na powinowactwo mają prawo do ustanowienia kontaktów z dziećmi, jeśli brali czynny udział w ich wychowaniu i opiece nad nimi.