Ta strona używa plików Cookie. Korzystając z tej strony zgadzasz się na umieszczenie tych plików na twoim urządzeniu

Czy pracownik może rozwiązać umowę o pracę?

Czy pracownik może rozwiązać umowę o pracę?

Czy pracownik może rozwiązać umowę o pracę, czy jak się to potocznie mówi zerwać umowę? Oczywiście, że tak. Zakończenie stosunku pracy może nastąpić z różnych powodów oraz na różne sposoby. Zarówno pracownik, jak i pracodawca mogą rozwiązać umowę o pracę. Przedstawię Ci poniżej sposoby zakończenia pracy znajdujące się w Kodeksie pracy z pozycji pracownika.

Sposoby rozwiązania umowy o pracę

Pracownik wykazując chęć zakończenia stosunku pracy może skorzystać z następujących sposobów:

  • rozwiązać umowę za porozumieniem stron,
  • rozwiązać umowę za wypowiedzeniem,
  • rozwiązać umowę bez wypowiedzenia (tryb natychmiastowy).

Rozwiązanie umowy o pracę następuję samoistnie również w przypadku upływu czasu, na który została zawarta oraz z dniem ukończenia zleconej pracy.

Rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron

Zakończenie stosunku pracy za porozumieniem stron jest polubowną i najkorzystniejszą formą przerwania zatrudnienia. Ważną kwestią jest zgoda, ponieważ w tej formie obie strony, czyli pracodawca i pracownik muszą wyrazić zgodę na rozwiązanie umowy. Dodatkowo nie obowiązują tutaj okresy wypowiedzenia, ani powinność podania przyczyny rozwiązania umowy. Pracownik i pracodawca samodzielnie ustalają okres wypowiedzenia, który jest niezależny od długości trwania umowy.

Rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem

Na początku warto nadmienić, iż każda umowa o pracę – na czas określony, nieokreślony czy okres próbny może zostać rozwiązana przez oświadczenie jednej ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia. Jednakże istnieją pewne różnice pomiędzy pracodawcą a pracownikiem, który skorzysta z tej formy. Pracownik nie ma obowiązku ujawniania powodu rozwiązania stosunku pracy, natomiast pracodawca ma obowiązek ją podać (dotyczy to umów na czas nieokreślony). Wypowiedzenie pracodawcy oprócz wskazania przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie umowy musi zawierać pouczenie o prawie pracownika do odwołania się do sądu pracy.

Należy również pamiętać o tym, że wypowiedzenie powinno być złożone w formie pisemnej i przekazane osobiście pracodawcy lub przesłane listem poleconym do firmy.

Ile wynosi okres wypowiedzenia? 

Rozwiązanie stosunku pracy za wypowiedzeniem wiąże się ze stażem pracownika w przedsiębiorstwie. Zgodnie z art. 36 Kodeksu pracy „okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony i umowy o pracę zawartej na czas określony jest uzależniony od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy i wynosi:

  • 2 tygodnie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy;
  • 1 miesiąc, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy;
  • 3 miesiące, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata.”1

Okres wypowiedzenia dotyczący umowy na okres próbny wynosi:

  • 3 dni – gdy umowę zawarto na okres 2 tygodni,
  • 1 tydzień – gdy umowę zawarto na okres od 2 tygodni o 3 miesięcy,
  • 2 tygodnie – gdy umowę zawarto na okres 3 miesięcy.

Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia

Sposób ten nazwany jest również rozwiązaniem stosunku pracy w trybie natychmiastowym. Tryb ten został uregulowany w art. 55 Kodeksu pracy i stanowi: „Pracownik może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia, jeżeli zostanie wydane orzeczenie lekarskie stwierdzające szkodliwy wpływ wykonywanej pracy na zdrowie pracownika, a pracodawca nie przeniesie go w terminie wskazanym w orzeczeniu lekarskim do innej pracy, odpowiedniej ze względu na stan jego zdrowia i kwalifikacje zawodowe.

Pracownik może rozwiązać umowę o pracę w trybie określonym w § 1 także wtedy, gdy pracodawca dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika; w takim przypadku pracownikowi przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia.”2

Z przepisy tego wynika, iż istnieją 2 prawne przesłanki rozwiązania stosunku pracy, a mianowicie:

  • w sytuacji, gdy wydano orzeczenie lekarskie o szkodliwości wykonywanej pracy na zdrowie pracownika,
  • gdy pracodawca dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków.

Umowa rozwiązywana jest z chwilą wręczenia oświadczenia pracodawcy.

Tabela podsumowująca formy rozwiązania umowy

Za porozumieniem

Za wypowiedzeniem

Bez wypowiedzenia

Kto może zakończyć współpracę

Pracownik

Pracodawca

Obie strony

Pracownik

Pracodawca

Pracownik

Pracodawca

Którą umowę można zakończyć

Każdą umowę o pracę

Każdą umowę o pracę

Każdą umowę o pracę

Czy jest potrzebny dokument

Tak. Porozumienie stron

Tak. Oświadczenie o rozwiązaniu umowy za wypowiedzeniem

Tak. Oświadczenie o rozwiązaniu umowy za wypowiedzeniem

Kiedy współpraca się zakończy

W terminie ustalonym przez strony

Z końcem okresu wypowiedzenia

W dniu wręczenia oświadczenia 

Kiedy można rozwiązać umowę

W każdej chwili

W każdej chwili

W ciągu miesiąca od dnia, kiedy strona dowiedziała się o przyczynie, z powodu której można rozwiązać umowę

Czy trzeba podać przyczynę

Nie

Pracownik: nie.

Pracodawca: tak, jeśli wypowiada umowę zawartą na czas nieokreślony

Tak. Przyczyny, które uzasadniają te wypowiedzenie, są ściśle określone.

Warto zaznaczyć, że zakończenie umowy o pracę może nastąpić również:

  • z upływem czasu, na który umowa była zawarta
  • z dniem ukończenia pracy, dla której wykonania była zawarta

i wówczas również zgodnie z Kodeksem Pracy mówimy o rozwiązaniu umowy. Nie przysługuje w tych przypadkach okres wypowiedzenia a ani pracodawca ani pracownik nie powinni mieć z tego tytułu względem siebie żadnych roszczeń.