W poprzednich latach dyskryminacja była często spotykana w środowisku zawodowym i zazwyczaj dotykała kobiet – upokarzanie, wysokie różnice w wynagrodzeniach, itd. Obecnie przedsiębiorcy przykładają dużą uwagę do tego jak pracownik jest traktowany i chcą zniwelować przejawy jakiejkolwiek dyskryminacji. W niektórych przypadkach doprowadzając do przesady i nieświadomej dyskryminacji – przez wyróżnianie mniejszości narodowych, płci, koloru skóry.
Pojęcie i rodzaje dyskryminacji
Każdy z nas spotkał się z określeniem dyskryminacji, ale jakie ma ona znaczenie w kodeksie pracy? Dyskryminacja to nierówne, bądź gorsze traktowanie pracownika ze względu na daną cechę. Dotyczy ona zarówno osób zatrudnionych w firmie, jak i dopiero ubiegających się o stanowisko.
Zgodnie z art. 18 § 1. „Pracownicy powinni być równo traktowani w zakresie nawiązania i rozwiązania stosunku pracy, warunków zatrudnienia, awansowania oraz dostępu do szkolenia w celu podnoszenia kwalifikacji zawodowych, w szczególności bez względu na:
- płeć,
- wiek,
- niepełnosprawność,
- rasę,
- religię,
- narodowość,
- przekonania polityczne,
- przynależność związkową,
- pochodzenie etniczne,
- wyznanie,
- orientację seksualną,
- zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony, zatrudnienie w pełnym lub w niepełnym wymiarze czasu pracy.”[1]
W art. 18 § 3 i § 4 Kodeksu pracy zostały omówione rodzaje nierównego traktowania - dyskryminację w miejscu pracy możemy podzielić na bezpośrednią oraz pośrednią.
Dyskryminacja bezpośrednia ma miejsce w sytuacji, w której pracownik z wyżej wymienionych powodów jest lub może być traktowany gorzej niż inny zatrudniony w podobnych warunkach. Dyskryminacja pośrednia zachodzi w okolicznościach, w których podejmowanie działania nie są widoczne na pierwszy rzut oka. Przykładowo, pracodawca konstruując ofertę pracy zawiera w niej określenia „zatrudnię osobę bezdzietną”, bądź „poszukujemy młodych, energicznych osób” – dyskryminując tym samym osoby starsze lub posiadające potomstwo.
Dyskryminacja ze względu na płeć, czyli molestowanie seksualne
Molestowanie to zachowanie mające na celu poniżenie, upokorzenie lub naruszenie godności drugiej osoby, którego dopuści się pracodawca lub współpracownik. W większości przypadków sytuacja ta spotyka młode kobiety, których poczucie wartości i bezpieczeństwa spada przez nieodpowiednie traktowanie w pracy. Ważne, aby zasygnalizować drugiej osobie, iż nie akceptujemy takiego zachowania i poprosić o zaprzestanie. Jeśli nasze działanie nie przyniesie oczekiwanych skutków warto zebrać dowody i zgłosić sprawę do sądu.
Molestowanie seksualne definiowane jest podobnie jak molestowanie, lecz zostało rozszerzone o dodatkowe elementy. Dyskryminacją ze względu na płeć jest „każde niepożądane zachowanie o charakterze seksualnym lub odnoszące się do płci pracownika, którego celem lub skutkiem jest naruszenie godności pracownika, w szczególności stworzenie wobec niego zastraszającej, wrogiej, poniżającej, upokarzającej lub uwłaczającej atmosfery; na zachowanie to mogą się składać fizyczne, werbalne lub pozawerbalne elementy.[2]” Przykładowo do zachowań podchodzących pod molestowanie możemy zaliczyć dwuznaczne teksty i spojrzenia, oczekiwanie korzyści seksualnych, komentowanie (w sposób niestosowny) stroju pracownika, szczypanie, dotykanie. Warto też nadmienić, iż namawianie lub zachęcanie innych osób do łamania zasady równego taktowania jest również przejawem dyskryminacji.
Jakie roszczenia przysługują pracownikowi
Jeśli pracodawca dopuści się naruszenia zasady równego traktowania, pracownik ma prawo dochodzenia pewnych roszczeń drogą sądową. Pracownik może domagać się odszkodowania i zadośćuczynienia ze strony przedsiębiorcy. Odszkodowanie powinno wynagrodzić poniesioną krzywdę i być proporcjonalne do poniesionej szkody.
Alternatywą dla rozprawy sądowej jest mediacja, dzięki której szybciej zakończysz konflikt i zachowasz przyjazne stosunki z pracodawcą.
[1] [2] https://www.arslege.pl/zakaz-dyskryminacji-pracownikow/k10/a1170/