Mediacja najczęściej kojarzy się z rozwiazywaniem sporów pomiędzy osobami dorosłymi - w sprawach o rozwód, podział majątku, alimenty czy ustalenie opieki nad dzieckiem. Często zapominamy, że wśród dzieci czy dorastającej młodzieży pojawiają się konflikty, które z czasem mogą przerodzić się w przestępstwo.
Niestety, szkoła jest miejscem, gdzie dochodzi najczęściej do różnych starć pomiędzy uczniami. Wydaje się nam, że placówka edukacyjna powinna być wolna od przemocy, lecz tak nie jest. W przypadku popełnienia przez ucznia czynu karalnego dyrekcja szkoły jest zobowiązana zawiadomić policję lub sąd rodzinny o zaistniałej sytuacji, co może pociągnąć za sobą przykre konsekwencje prawne dla małoletniego. Ponadto istnieje ryzyko stygmatyzacji nieletniego w jego środowisku jako "przestępcy", "zdemoralizowanego", "o złych skłonnościach" itp., co wywiera skutek przeciwny do zamierzonego, niekiedy wręcz wpychając nieletniego w rolę zgodną z tymi określeniami.
Przedstawiciele szkół widząc konflikty wśród rówieśników – zwłaszcza tych zdemoralizowanych, powinni szybko reagować i wykorzystywać różne dostępne uregulowania prawne pozwalające na zrozumienie swoich czynów i zmianę postawy.
Stąd coraz częściej stosowanym rozwiązaniem, instrumentem wychowawczym, jest mediacja rówieśnicza. Dzięki spotkaniu z mediatorem strony mają szansę wypracować wspólne porozumienie, które usatysfakcjonuje obie strony. Zadaniem mediatora jest ułatwienie osiągnięcia kompromisu, a zadaniem stron jest poszukiwanie rozwiązania. Szczególnie ważne jest to w przypadku mediacji rówieśniczych, gdy stronami są osoby nieletnie. Podczas próby dojścia do porozumienia sprawca czynu zabronionego ma możliwość zrozumienia czynu, którego się dopuścił, wzięcia za niego odpowiedzialności oraz przemyślenia tego, że wyrządził szkodę/przykrość drugiemu człowiekowi, a tym samym wypracowanie w sobie empatii. Osoba pokrzywdzona dzięki mediacjom może otrzymać zadośćuczynienie w postaci przeprosin oraz poznać motywy postępowania sprawcy, a także otrzymać potrzebne w tej sytuacji wsparcie.
Mediacja rówieśnicza jest pomocna w konfliktach związanych z:
- poniżaniem,
- wyśmiewaniem,
- przezywaniem,
- problemami związanymi z bójkami w szkole,
- drobnymi kradzieżami
- niszczeniem przedmiotów należących do szkoły czy rówieśników,
- naruszaniem nietykalności cielesnej (uderzeniem w twarz, kopniakami, poszturchiwaniem lub popychaniem).
Po przez postępowanie sądowe w sprawach nieletnich uzyskujemy efekt wymierzenia kary sprawcy, często jednak nie zapewnia to uzyskania wymierzonego celu wychowawczego. Mediacja rówieśnicza jest narzędziem, które pokazuje, że można rozwiązać konflikt bez korzystania ze środków prawnych, a przede wszystkim uczy obie strony odpowiedzialności, szacunku i wzajemnej tolerancji.