Prowadząc własną działalność nieuniknione jest zawieranie umów z innymi kontrahentami i przedsiębiorcami. Każdy kto zawiera umowę oczekuje, iż druga strona wywiąże się jak najlepiej ze swojego zobowiązania. Niestety, trafiają się osoby nierzetelne, które nie wykonują zobowiązania wcale, wykonują je w sposób niewłaściwy, unikają zapłaty za wykonaną usługę lub towar. Podpisując umowę z kontrahentem można zabezpieczyć się przed wyżej opisanymi sytuacjami. Na etapie przygotowywania umowy powinno zamieścić się stosowny zapis o przysługujących roszczeniach w razie niewykonania czy nienależytego wykonania umowy. Przykładowo może być to adnotacja:
- o odsetkach za opóźnienie lub zwłokę,
- o karze umownej,
- o zachowaniu prawa do odszkodowania uzupełniającego, przekraczającego wysokość kary umownej, do wysokości rzeczywiście poniesionej szkody.
Jeśli nawet w umowie strony nie zawrą żadnego z ww. zapisów, to powszechnie obowiązujące przepisy prawa chronią wierzycieli.
Niewłaściwe wykonanie umowy - odsetki za opóźnienie
Adnotację o zapłacie odsetek za opóźnienie można zamieścić dla zabezpieczenia w sytuacji, gdyby dłużnik spóźniał się z zapłatą za towar czy usługę. Wierzyciel ma prawo zażądać zapłaty odsetek za każdy dzień opóźnienia lub zwłoki w stosunku do ustalonego terminu. Ważne, że wierzyciel może uzyskać odsetki nawet sytuacji, w której nie poniósł szkody. Warto również wspomnieć, iż w razie niedokonania ustaleń w umowie, przepisy prawa chronią wierzyciela. Kodeks cywilny reguluje odsetki ustawowe należne od sumy pieniężnej oraz odsetki ustawowe za opóźnienie, a Ustawa z 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych - odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych.
Kara umowna za niewłaściwe wykonanie umowy
Kara umowna również została uregulowana w Kodeksie cywilnym, ma na celu ochronę strony przed skutkami niewykonania lub nienależytego wykonania umowy. W razie zaistnienia sytuacji, w które dojdzie do naruszenia zasad umowy, strona która dopuściła się naruszenia musi zapłacić umówioną kwotę na rzecz drugiej strony. Nie jest dopuszczalne aby strona zaniechała wykonania umowy i zamiennie uiściła sumę wskazaną w kontrakcie jako karę umowną. Byłoby to sprzeczne z prewencyjno-represyjnym charakterem kary umownej. Ma ona za zadanie motywować do spełnienia świadczenia, a nie stanowić jego ekwiwalent. Kary umowne stosuje się tylko w przypadku zobowiązań niepieniężnych.
Odszkodowanie w razie nienależytego wykonania umowy, będącego przyczyną zaistnienia szkody
W sytuacji, w której strona poniosła szkodę w wyniku niewywiązania się drugiej strony z umowy lub nienależytego wykonania umowy może żądać odszkodowania na mocy kodeksu cywilnego.
Zgodnie z art. 471 KC „Dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi[1].” Ważne jest również to, iż dłużnik ponosi odpowiedzialność, nie tylko za swoje zaniedbanie, ale także za osoby trzecie, którym powierzył wykonanie czynności. Wysokość odszkodowania zależy od wysokości poniesionej szkody majątkowej.
W razie zaistnienia sporu między stronami umowy, w opisanych wyżej sytuacjach, pomocna staje się mediacja. Zamiast długotrwałego sporu sądowego strony mogą przy udziale mediatora osiągnąć porozumienie, które ugodowo zakończy powstały konflikt i pozwoli im na zachowanie relacji biznesowych.
[1] https://www.arslege.pl/odpowiedzialnosc-dluznika-za-niewykonanie-lub-nienalezyte-wykonanie-zobowiazania-odpowiedzialnosc-ex-contractu/k9/a5009/